Giardia bij kittens
Een besmetting met giardia, ook wel giardiase genoemd, is een parasitaire infectie van de darmen die veel voorkomt bij zwerfkatten. Als je net als wij zwerfkittens opvangt, is de kans groot dat je ooit met giardia te maken krijgt. Van de nestjes die we tot nu toe in opvang hebben gehad, bleek iets meer dan de helft een giardiabesmetting te hebben. Inmiddels zijn we dan ook aardig getraind in het herkennen van de signalen van giardia en hebben we een behandelingsplan opgesteld om een besmetting aan te pakken.
Wat is giardia
Giardia is een eencellige parasiet die zich vasthecht aan de wand van de dunne darm en zich daar vermenigvuldigt. Deze parasiet kan buiten het lichaam niet overleven, maar heeft daar wat op gevonden: aan het einde van het darmkanaal vormt de parasiet een beschermde laag om zich heen en wordt zo in de vorm van een cyste uitgescheiden met de ontlasting. Bij gunstige omstandigheden kunnen deze cysten meerdere maanden buiten het lichaam van een gastheer overleven. De parasiet houdt met name van een koele, vochtige omgeving. In een droge, warme omgeving, bijvoorbeeld in direct zonlicht, kan de parasiet slechts enkele dagen overleven.
Een kitten kan besmet raken met giardia als het een cyste met een giardiaparasiet binnenkrijgt, bijvoorbeeld door zichzelf te wassen of door te drinken of eten uit een bakje waarin een cyste terecht is gekomen. Als giardia bij een kitten niet wordt behandeld, kan het kitten zichzelf en de andere kittens in het nestje steeds opnieuw besmetten.
Symptomen van giardia bij kittens
Ongeveer 6 tot 14 dagen na de besmetting treden de eerste symptomen op. Het meest voorkomende symptoom van een giardiabesmetting bij een kitten is diarree. De ernst daarvan kan variëren: sommige kittens hebben de ene dag prima ontlasting en de andere dag wat dunnere stoelgang, andere kittens krijgen slijmerige diarree met bloed erin. Er kunnen ook andere maag-darmklachten optreden, zoals buikpijn en braken. Vooral voor jonge kittens zijn dit ernstige symptomen die al gauw kunnen leiden tot uitdroging. Snel (be)handelen is dus noodzakelijk.
Diagnose van giardia
Een giardiabesmetting kan worden aangetoond door een sneltest uit te voeren op de ontlasting van het kitten. Deze test is het meest betrouwbaar als er een monster van drie opeenvolgende dagen wordt gebruikt. Zodra een van mijn opvangkittens dus minder goede ontlasting krijgt, begin ik met het verzamelen van de stoelgang en drie dagen later voer ik de test uit. Is deze positief, dan ga ik meteen aan de slag met mijn plan van aanpak (zie hieronder).
Behandeling van giardia
Een besmetting met giardia moet op twee manieren worden bestreden:
- Medicatie: de parasieten in de darmen kunnen worden gedood met een daarvoor geschikt ontwormingsmiddel, zoals Panacur. Dit is verkrijgbaar bij de dierenarts en de apotheek, en kan ook online worden besteld bij Medpets.be. Alle kittens van een nestje en alle andere huisdieren die in aanraking komen met de besmette kittens, moeten worden behandeld, ook als ze geen symptomen hebben.
- Reinigen van de omgeving: om te voorkomen dat kittens de met de ontlasting uitgescheiden cysten weer binnenkrijgen, is het belangrijk om alles waar de kittens mee in aanraking zijn gekomen, grondig te reinigen. Mandjes, dekentjes, handdoeken en speeltjes die in de wasmachine kunnen, moeten op minimaal 60 graden worden gewassen. Maak kattenbakken, voer- en drinkbakjes leeg, was ze uit en laat ze een paar minuten weken in (kokend) heet water. Andere gladde oppervlakken kunnen worden behandeld met stoom of een desinfectiemiddel op basis van quaternaire ammoniumverbindingen of chloor. Dingen als krabpaaltjes en een bench kun je met een stoomreiniger schoonmaken. Laat alles goed drogen, het liefst in de zon, want daar houdt giardia niet van.
Giardia: mijn plan van aanpak
Na het zoveelste nestje met giardia heb ik een redelijk optimaal plan van aanpak ontwikkeld om korte metten te maken met een giardiabesmetting.
Als wij kittens in opvang krijgen, worden ze eerst ruim een week in quarantaine gehouden (beleid van Purrito). Ze zitten dan in een bench en mogen nog niet los rondlopen, hooguit op een handdoek op schoot worden gehouden. In die periode houd ik altijd angstvallig de ontlasting in de gaten, want mocht er sprake zijn van een giardiabesmetting, dan kan die beter worden aangepakt als de kittens nog niet los rondlopen in huis, dat scheelt een hoop poetswerk!
Is de giardiatest positief, dan start ik een behandeling met Panacur volgens het schema dat de dierenarts mij heeft aangeraden: 5 dagen Panacur geven, dan 5 dagen niet en daarna weer 5 dagen Panacur. Die tweede reeks is voor de zekerheid, mocht er toch een herbesmetting hebben plaatsgevonden. Ik geef de Panacur eenmaal per dag, gemengd door een lepeltje natvoer (vleesmousse). Bij mijn eerste nestje met giardia gaf ik de medicatie met een spuitje rechtstreeks in het bekje van de kittens, maar dat was geen succes. Het spul werd steevast al proestend uitgespuugd en kwam overal terecht behalve in de maagjes van de kittens. Er kan ook andere medicatie worden gegeven tegen giardia, maar daar heb ik vooralsnog geen ervaring mee. Ik ga ervan uit dat mijn aanpak ook met andere medicatie kan worden toegepast.
En dan het poetswerk. Theoretisch zou je dat elke dag moeten herhalen, maar dat is gewoon niet te doen. Ik maak alles schoon op dag 1 van de behandeling met Panacur, en herhaal dat nog eens op dag 3. De parasiet in de darmen zou dan al zo goed als weg moeten zijn en de ontlasting van de kittens wordt weer wat vaster, dus dat is een mooi moment om alles grondig te poetsen. Ik geef de kittens op dag 3 ook een badje, om eventuele cysten in de vacht (hopelijk) te verwijderen.
Na vijf dagen Panacur is er normaal gezien geen levende giardiaparasiet meer aanwezig in de kittens. Tegen die tijd mogen ze ook uit quarantaine en ik verhuis ze dan naar een volledig schone, giardiavrije omgeving: een andere, schone bench in de woonkamer, met een ander mandje, krabpaaltje, kattenbakje, voerbakje en drinkbakje. Op die manier kunnen ze eigenlijk niet meer opnieuw worden besmet.
Toch heb ik al eens meegemaakt dat de giardia na de eerste reeks niet helemaal weg was, dus voor de zekerheid geef ik altijd nog de tweede reeks van vijf dagen Panacur. Het is aan te raden om ook aan het eind van die vijf dagen alles nog eens goed schoon te maken. Om te voorkomen dat de giardiacysten zich vanuit de ontlasting naar andere plaatsen verspreiden, is het belangrijk om tijdens de gehele behandelingsperiode de ontlasting van de kittens steeds zo snel mogelijk uit de kattenbak te scheppen. Vergeet ook niet om dit schepje met heet water schoon te maken!
| Plan van aanpak bij giardia | ||
| Medicatie | Omgeving/poetswerk | |
| Dag 1 | Dosis Panacur | Omgeving reinigen |
| Dag 2 | Dosis Panacur | |
| Dag 3 | Dosis Panacur | Omgeving reinigen en kittens wassen |
| Dag 4 | Dosis Panacur | |
| Dag 5 | Dosis Panacur | Verhuizen naar giardiavrije omgeving |
| Dag 6 | ||
| Dag 7 | ||
| Dag 8 | ||
| Dag 9 | ||
| Dag 10 | ||
| Dag 11 | Dosis Panacur | Eventueel omgeving reinigen |
| Dag 12 | Dosis Panacur | |
| Dag 13 | Dosis Panacur | |
| Dag 14 | Dosis Panacur | |
| Dag 15 | Dosis Panacur | Eventueel omgeving reinigen |
| Dag 16-18 | Vezels en/of probiotica | |
Na de behandeling
Door een giardia-infectie kunnen de darmen beschadigd raken, waardoor de stoelgang na de behandeling nog niet altijd optimaal is. Het is dan belangrijk om de darmflora te ondersteunen en de darmen te laten herstellen, bijvoorbeeld door probiotica te geven. Bij onze nestjes heeft WeFiber, een combinatie van vezels en probiotica, heel goed geholpen.
Dierenarts
Diarree bij jonge kittens is altijd zorgwekkend en moet nauwlettend in de gaten worden gehouden. Als er binnen enkele dagen geen verbetering optreedt, als het kitten te veel gewicht verliest of als je je om wat voor reden dan ook zorgen maakt, is het verstandig om een dierenarts te raadplegen.